دیسپاچینگ چیست؟

یکی از مهمترین فراسنج‌های کنترلی شبکه، فرکانس است که تغییرات آن نمایانگر تغییر در فرایند تولید و مصرف است و به همین مناسبت از عوامل بسیار مهم در بهره‌برداری و کنترل وضعیت شبکه است. در بهره‌برداری شبکه، اطلاعات مربوط به فرکانس شبکه باید به‌صورت لحظه ای ثبت گردد و این بدان معنی است که حجم وسیعی از این اطلاعات در یک محدوده زمانی باید ثبت و مورد بررسی قرار گیرد. لازم به توضیح است که تغییرات فرکانس بیش از مقدار نامی آن افزون‌ بر وارد آوردن صدمات به تاسیسات شبکه برق رسانی، بر وسایل مشترکان برق نیز اثرات زیانباری خواهد داشت هم‌چنین در صورتیکه فرکانس شبکه در حد مطلوب و مجاز کنترل نگردد موجب عدم پایداری و حتی فروپاشی شبکه خواهد شد. در شبکه‌های قدرت در صورتیکه به دلایلی همچون قطع خطوط انتقال و یا خروج خود کار واحدهای بزرگ تولیدی، افت ناگهانی فرکانس اتفاق افتد و موجب کاهش فرکانس از حد مشخصی گردد، رله‌های قطع بار فعال شده و بخشی از مصرف را قطع می‌نماید تا تعادل بین تولید و مصرف برقرار گردد.

عملکرد رله‌های اشاره شده زمانی اثر بخش خواهد بود که میزان تغییرات کاهشی فرکانس و ولتاژ در حدی باشد که فرصت لازم (حداقل ۲۵۰میلی ثانیه) را در اختیار رله قرار دهد. زیرا در غیر این صورت رله‌ها عمل نکرده و فرکانس همچنان کاهش می‌یابد تا سرانجام فروپاشی حادث شود. عکس‌العمل سریع در تصحیح فرکانس و ولتاژ شبکه خصوصاً در زمان وقوع حادثه، یکی از عوامل تعیین کننده است. به‌طور سنتی تصحیح کننده‌های فرکانس عمدتاً نیروگاه‌های آبی مجهز به گاورنرهای سریع هستند که می‌توانند کل توان تولیدی خود را در ظرف چند ثانیه به میزان قابل توجه ای تغییر دهند. تنظیم کننده‌های ولتاژ نیز عمدتاً ژنراتورهای سنکرون مجهز به سیستم‌های AVR می‌باشند که در کسری از ثانیه وارد عمل می‌شوند.

تنظیم فرکانس شبکه می‌تواند در هر نقطه از شبکه صورت پذیرد به شرط آنکه امکان انتقال توان در خطوط در شبکه وجود داشته باشد. به‌عنوان مثال اگر حادثه ای در یک استان شمالی باعث کاهش فرکانس شبکه شود واحدهای آبی در استان دیگر مثل خوزستان می‌توانند نسبت به تصحیح فرکانس وارد عمل شوند اما پاره ای از مواقع این امر ممکن است موجب افزایش بار خطوط ” دز- اندیمشک ” و یا ” علی آباد – اسفراین ” شود و حتی موجب قطع این خطوط گردد که در این حالت وضعیت شبکه بسیار آسیب پذیر خواهد شد. بنابراین برای حفظ پایداری و ایمنی شبکه، کنترل فرکانس و ولتاژ باید به‌گونه ای انجام پذیرد که قابلیت انجام عملیات کنترلی چه در منطقه و چه در کل شبکه وجود داشته باشد.

 

شروع سیستم های مدرن جمع آوری اطلاعات و کنترل (Supervisory Control and Data) یا همان دیسپاچسنگ به اواخر نیمه قرن بیستم بر می گردد. این اصطلاح بعداً تبدیل به نام کلی تر اندازه گیری مقادیر عددی، اندازه گیری وضعیت ها و کنترل از راه دور شد. با بالا رفتن قابلیت مینی کامپیوتر ها بوجود آمد. شبکه قدرت و راهبری آن در شبکه های قدرت سیستم های جمع آوری اطلاعات و کنترل می تواند در ساده ترین فرم یعنی از کنترل کردن یک فیدر توزیع تا پیچیده ترین نوع آن یعنی کنترل تمامی تولید و انتقال و توزیع در یک محوطه وسیع جغرافیایی مورد استفاده قرار گیرد. امروزه بیش از هر زمان نیاز به وجود سیستم های مدرن کامپیوتری مدیریت انرژی احساس میشود.

PLC _ تلفن و مراکز تلفن _ مایکروویو … ) و تله متری

اهداف و شرح و ظایف دیسپاچینگ

١- پایش ، نظارت ، کنترل و حفظ پایداری و بهره برداری بهینه از شبکه انتقال و فوق توزیع

۲- برنامه ریزی قطعی های درخواستی جهت تعمیر ، سرویس ، نگهداری و توسعه شبکه انتقال و فوق توزیع – هماهنگی و نظارت بر تعمیر ، سرویس ، نگهداری و توسعه سیستمهای مخابراتی ( بی سیم _

سلسله مراتب دیسپاچینگ

از آنجایی که حفظ ایمنی ، پایداری ، برنامه‌ریزی و بهره ‌برداری بهینه از شبکه تولید و انتقال به عهده دیسپاچینگ ملی می‌باشد ، کلیه دیسپاچینگ منطقه‌ای ، نیروگاهها و کلیه پست ‌ها و خطوط ٢٣٠ و ۴٠٠ کیلوولت و نیروگاههای با ظرفیت کمتر از ١٠٠ مگاوات ، با توجه به دستورالعمل شرایط تفویض اختیار از طریق دیسپاچینگ مناطق اعمال می‌گردد.

طراحی سیستم دیسپاچینگ بایستی به گونه‌ای باشد که علاوه بر منطبق بودن با ساختار شبکه برق ، با ساختار فعلی وزرات نیرو و روش فعلی بهره‌ برداری همخوانی داشته باشد و در عین حال قابلیت انعطاف جهت هماهنگی با ساختارهای آتی وزارت نیرو یا روشهای بهره ‌برداری در آینده را داشته باشد.

سطح ١ : دیسپاچینگ ملی (System control Center – SCC)

با توجه به اینکه فرکانس یک مفهوم متمرکز بوده و یکی از شاخصهای اصلی پایداری و تعادل بین میزان تولید و مصرف برق می‌باشد ، کنترل فرکانس شبکه به مرکز ملی سپرده شده است . ابزار مرکز کنترل ملی جهت تثبیت فرکانس شبکه ، مدیریت تولید واحدهای بزرگ می‌باشد . این متن برگرفته از سایت مهندسی برق قدرت و شبکه های انتقال و توزیع مهندس هادی حداد خوزانی می باشد سیستم دیسپاچینگ ملی با نصب تجهیزات اسکادا در نیروگاه ‌های بزرگ ، ضمن قرائت تولید هر واحد و وضعیت آنها با استفاده از نرم‌افزار‌های کنترل از راه دور تولید (نرم‌افزار AGC ) چه به صورت دستی و یا خودکار بار واحدها را متناسب با فرکانس شبکه کنترل می‌نماید . بدین منظور لازم است که کلیه نیروگاهها و پست‌های توزیع برق با این مراکز ارتباط داشته و اطلاعات آنها دریافت گردد.

 

سطح ٢ : دیسپاچینگ ‌های منطقه‌ای ( Area Operating System – AOC)

دیسپاچینگ منطقه‌ای کنترل ولتاژ و بار شبکه انتقال را بر عهده دارد . با توجه به اینکه ولتاژ یک مفهوم غیرمتمرکز می‌باشد و شبکه انتقال کشور بسیار گسترده می‌باشد ، لذا شبکه انتقال به مناطق کوچکتری تقسیم شده است تا کنترل بار و ولتاژ هر منطقه‌ به صورت غیرمتمرکز انجام گیرد.

 

هم اکنون شبکه انتقال کشور به شش قسمت تقسیم شده است:‌

١- منطقه شمال شرق که مرکز دیسپاچینگ آن در مشهد می‌باشد. (NEAOC)

۲- منطقه شمال غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در تبریز می‌باشد. (NWAOC)

۳- منطقه جنوب شرق که مرکز دیسپاچینگ آن درکرمان می‌باشد. (SEAOC)

۴- منطقه جنوب‌غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در اهواز می‌باشد. (SWAOC)

۵- منطقه مرکزی که مرکز دیسپاچینگ آن در اصفهان می‌باشد. (ESSC)

۶- منطقه تهران که مرکز دیسپاچینگ آن در تهران می‌باشد. (TAOC)

و در آینده نزدیک نیز سه مرکز زیر اضافه خواهد شد:

۷- منطقه غرب که مرکز دیسپاچینگ آن در کرمانشاه می‌باشد.

۸- منطقه فارس که مرکز دیسپاچینگ آن در شیراز می‌باشد.

۹- منطقه شمال که مرکز دیسپاچینگ آن در ساری می‌باشد.

 

سطح ۳ : دیسپاچینگ محلی ( Regional Dispatching Center – RDS )

مراکز دیسپاچینگ محلی به مراکز دیسپاچینگ فوق توزیع معروف هستند و کنترل و بهره ‌برداری از شبکه فوق توزیع را در شهرهای بزرگ به عهده دارند.

محدوده عملکرد این مراکز عبارت است از :

١- کنترل وبهره‌برداری از شبکه ۶۳کیلوولت و نیز پست‌های ۲٠/۶۳ کیلوولت

۲- کنترل و بهره‌برداری از شبکه ١۳۲ کیلوولت و کلیه پست‌های (۳۳ )۲٠/١۳۲کیلوولت واقع در سه منطقه تهران ، مرکزی و جنوب‌ غربی کشور

۳- کنترل و بهره ‌برداری از پست‌های (۳۳ )۲٠/١۳۲کیلوولت که به صورت شعاعی در سه منطقه شمال‌ شرق ، شمال غرب و جنوب ‌شرق قرار گرفته‌اند.

۴- کنترل و بهره‌برداری از طرف ( ۳۳ )۲٠کیلوولت کلیه پست‌های (۳۳ )۲٠/١۳۲کیلوولت در کلیه مناطق.

 

سطح ۴ : دیسپاچینگ توزیع (Distibution Control center – DCC)

این مراکز دیسپاچینگ ، شبکه ١١ ، ۲٠ ، ۳۲ کیلوولت و نیز پست‌ها ٠۴/ ١١ ، ٠۴/۲٠ ، ٠۴/۳۳ کیلوولت را در شهرها مورد بهره ‌برداری و کنترل قرار می‌دهند.

محدوده عملکرد این مراکز به شرح ذیل می‌باشد:

١- کلیه خطوط (١١)۲٠ کیلوولت

۲- تجهیزات فشار قوی داخل پست‌ های ۴٠٠کیلوولت / (١١)۲٠

این مراکز عموما” به اداره اتفاقات یا مراکز حوادث موسوم می‌باشند. در حال حاضر در شهرهای متوسط و بزرگ شبکه فشار متوسط توسط دو یا چند مرکز حوادث یا اداره اتفاقات مورد بهره ‌برداری قرار می‌گیرد.

سطح۵: دیسپاچینگ فشار ضعیف

شبکه فشار ضعیف از شینه ۴٠٠ ولت پستهای فشار متوسط تا کنتور مصرف‌کنندگان خانگی توسط نواحی یا مناطق ۴٠٠ ولت تحت نظارت و کنترل قرار می‌گیرد. تعداد این نواحی با توجه به گستردگی و وسعت شهرها ممکن است به ۲٠ نیز برسد.

توجه: هرگونه شبیه سازی در زمینه نرم افزارهای مهندسی برق قدرت پذیرفته می‎شود.جهت ارتباط و دریافت شماره تماس با ایمیل زیر ارتباط برقرار کنید.

[e-mail]

[e-mail] 

[e-mail]

 

آدرس کانال تلگرامی

telegram.me/iranprojectblog

ایدی ادمین

http://telegram.me/iranprocro

iranprocro@